عضو کمیسیون اصل نود با تاکید بر اینکه بر ای حل معضل آلودگی هوا نیاز نیست راه حل اختراع کنیم، گفت: در این زمینه تجربه ذی‌قیمتی در دنیا کسب شده که گاهی متأثر از مرگ و میرهای چند هزار نفره بر اثر آلودگی شدید هوا بوده است و متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه باید سراغ این راه کارهای جزئی و کلی رفت که اولویت هر کدام از آنها در چارچوب برنامه اقدام ۵ تا ۱۰ ساله مشخص می‌شود.
سیدمصطفی میرسلیم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت در مورد حل ریشه‌ای مسئله آلودگی هوا که هر ساله در شهرهای بزرگ و مراکز صنعتی رخ می‌دهد که ناگزیر مدارس تعطیل و فعالیت‌های اجتماعی گرفتار نوعی رکود می‌شود و خسارت‌های عمده‌ای به سلامتی مردم و اقتصاد کشور وارد می‌کند، گفت: ریشه‌های این آلودگی‌های را عمدتا در سه بند احتراق، ذرات معلق ناشی از فرسایش لاستیک و روکش خیابان‌ها و ریزگردها می‌توانیم خلاصه کنیم.
آثار آلودگی هوا یکسان نیست
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه آلودگی هوا آثار منفی یکسانی بر سلامت ندارد، اظهار داشت: برخی از آلاینده‌ها به صورت مزمن در آمده مانند دود متصاعد از احتراق سوخت‌ها و ذرات معلق و برخی به صورت فصلی به شکل حاد در می‌آید نظیر ریزگردها میزان آلودگی هوا اثرشان یکسان نیست.
آقامیرسلیم در مورد اجتناب از آثار احتراقی سوخت‌ها، یاد آور شد: در دولت اول آقای خاتمی، ضمن تشکر از ایشان به خاطر برانگیختن حساسیت مردم در مطالبه به حق خودشان از هوای پاک، کتبا به ایشان یادآوری کردم که آلودگی ناشی از احتراق جنبه فنی دارد و راه حل آن نیز فنی است، نه سخنرانی و اگر به آن راه حل‌های فنی اهتمام ورزیم در مدت ۵ الی ۱۰ سال مشکل آلودگی هوا مهار می‌شود، این اهتمام در ابتدا جدی بود ولی متأسفانه تضعیف و سپس به فراموشی سپرده شد.
ایران در تولید گازهای گلخانه‌ای در شرایط نامناسبی قرار دارد
وی در ادامه تاکید کرد: از احتراق بنزین و نفت،گاز و گاز طبیعی دی‌اکسید کربن یا CO2 حاصل می‌شود که اثر گلخانه‌ای دارد و قابل اجتناب نیست مگر با بهینه‌سازی و بویژه مهار اسراف با کاهش مصرف، ما در دنیا از نظر تولید گازهای گلخانه‌ای از بدترین رتبه برخورداریم و چاره آن اصلاح فناوری احتراق و صرفه جویی در مصرف سوخت است که بویژه در زمستان، به دلیل سرما و نیز در دسترس بودن سراسری گازطبیعی، در کشور ما اوج می‌گیرد به نظر می‌رسد که به عنوان راه حل فوری و مؤثر ما چاره‌ای جز سهمیه بندی سوخت و در میان مدت افزایش بازده کوره‌ها و موتورهای درونسوز، و در بلند مدت استفاده از انرژی تجدید پذیر برای گرمایش و نیز تولیدبرق و تغییر حامل انرژی از سوخت به برق نداریم.
عضو کمیسیون اصل نود در مجلس شورای اسلامی در خصوص راه حل‌ها جدید برای حل معضل، گفت: بسیاری از کشورها اکنون گرمایش اصلی را از انرژی خورشیدی و بخش معتنابهی از برق خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر به دست می‌آورند اما ما در این زمینه عقب‌تر از دیگران هستیم، زیرا سوخت گاز و نفت در کشور ما فراوان بوده و ارزان عرضه می‌شده است.
سهمیه بندی قاطع سوخت خودروهای شخصی راهکار حل آلودگی هواست
نماینده مردم در مجلس یازدهم با تاکید بر اینکه آثار گلخانه‌ای اثرات زیانبار دیگری غیر از احتراق را دارد، اظهار داشت: باید تأکید کنم که گاز دی‌اکسید کربن سمی نیست در حالی که بقیه گازهای متصاعد از احتراق هر چند غلظت آنها به اندازه چندین قسمت در میلیون حجمی است اما بشدت سمی هستند نظیر مونواکسید کربن و اکسیدهای ازت، اکسیدهای گوگرد، ازن و مواد حلقوی بنزنی که از جمله باعث حساسیت‌های مخاطی و مشکلات ریوی، سرطان و سکته‌های مغزی و قلبی می‌شود. در این باره تحقیقات مفصلی در وزارت بهداشت انجام گرفته، و آمارگیری تفکیکی از متوفیان بهشت زهرا گویای واقعیت‌های تلخی است. خلاصه مطلب را از لحاظ راه حل باید در کاهش مصرف و سهمیه بندی قاطع سوخت خودروهای شخصی و صرفه جویی جدی مصرف گاز جستجو کرد.
آقامیرسلیم بخشی از ذرات معلق در هوا را مستقل از احتراق دانست و گفت: قسمتی از ذرات معلق ناشی از احتراق است مانند دوده متصاعد از کوره‌ها و موتورها، با بهبود فرآیند احتراق و استفاده از پالایشگرها و نصب صافی بر روی دود می‌توان این ذرات را کاهش داد. ولی بخشی از آن ذرات ناشی از فرسایش لاستیک چرخ و لقمه ترمز و چنگک (کلاچ) و فرسایش روکش خیابان‌ها است و البته با بهبود لاستیک و کیفیت قیر و مواد اصطکاکی، قابل کاهش است ولی چاره اصلی و مؤثر آن تغییر سیاست استفاده از خودروی شخصی به خودروی عمومی به ویژه راه آهنی است و برقی کردن خودروهای شخصی از این لحاظ بر کمیت ذرات معلق چندان اثرگذار نیست و نباید فکر کرد با برقی کردن خودروها مشکل ذرات معلق که امروزه اثر غالب دارد، برطرف خواهدشد. متأسفانه اثر ترکیبی ذرات معلق و مواد سمی متصاعد از دود، حساسیت‌های پوستی و مخاطی را، بنابه تحقیقات علمی ، تا ۴ برابر افزایش می‌دهد.ریزگردها هم منشاء مستقلی دارد که باید جداگانه بررسی شود.
دلایل عمده آلودگی هوا
نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم دلایل متعددی را در آلودگی هوا را موثر دانست و خاطر نشان کرد: نحوه رانندگی و تردد، کیفیت سوخت، کیفیت خودرو و قوای محرکه، کیفیت کوره‌ها و موتورخانه‌ها، بهینه نبودن مصرف سوخت و اسراف، جلوگیری از جریان هوا، شهرسازی بر خلاف آمایش از عمده دلایلی هستند که آلودگی هوا نقش موثری دارند.
وی در مورد تاثیر چگونگی رانندگی بر میزان آلودگی هوا ، گفت: معمولا تنظیمات خودروها برای عملکرد در حالت بهینه تعیین می‌شود بعنوان مثال، سرعت ثابت در حدود ۸۰ کیلومتر در ساعت، که مترادف است با کمترین مصرف مخصوص و کمترین مقدار آلایند‌های متصاعد؛ پس در هنگام شتاب یا ترمز گرفتن، آلودگی نسبی بیشتر است و در حالت عملکرد درجا بیشترین آلایندگی را مشاهده می‌کنیم و این مورد در شهرهای بزرگ هنگام ازدحام و راهبندان‌ها رخ می‌دهد و بنابراین چاره ساده و فوری آن پرهیز از راهبندان و ازدحام است با استفاده از حمل و نقل عمومی و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌ها که آلایندگی آنها گاهی چندبرابر خودروها است.
کیفیت سوخت در میزان آلودگی هوا نقش دارند
عضو کمیسیون اصل نود در مورد بهبود کیفیت سوخت در حل معضل آلودگی هوا، تصریح کرد: بهبود کیفیت سوخت از وخامت تأثیر منفی نحوه رانندگی می‌کاهد ولی تمام راهکار نیست؛ البته کیفیت سوخت مستقلا بر آلودگی هوا مؤثر است. اگر کیفیت سوخت بهبود نیابد، اگر بهترین خودروها و موتورسیکلت‌ها را هم بکار بگیریم آلایند‌های سمی کاهش نخواهند یافت و قطعا بهبود کیفیت موتورها،سوخت و حتی روغن موتور باید توأمان انجام گیرد والا اصلاح لازم حاصل نخواهد شد. در حال حاضر کیفیت کمتر از ۸۰٪ سوخت عرضه شده مطابق معیار یورو ۴ و ۵ است و بقیه وضع مطلوبی ندارد و یکی از علل آن افزایش بی رویه مصرف است به طوری که اگر با سهمیه بندی معقول ۳۰٪ مصرف کاهش پیدا کند عرضه سوخت تماما با معیار یورو ۴و۵ میسر خواهد شد؛ از طرف دیگر غیر از صرفه جویی ارزی، با صادرات فرآورده امکان کسب درآمد ارزی بوجود خواهد آمد مانند گذشته نه چندان دور؛ تاکید می‌کنم که متأسّفانه کیفیت سوخت وارداتی گاهی پست تر از تولید داخلی است، راه حل سهمیه بندی و همچنین اصلاح اقتصاد انرژی با توزیع عادلانه یارانه‌ها، به رفع این مشکل کمک خواهد کرد.
با سوخت تقریبا مجانی هیچ کس انگیزه ابتیاع خودروهای جدید را ندارد
آقامیرسلیم در مورد کیفیت قوای محرکه در رشد آلاینده‌های هوا، تصریح کرد: تنها قوای محرکه نیست بلکه کیفیت خودرو ، اعم از طراحی بدنه و هواپویایی آن، و بن‌سازه و به ویژه قوای محرکه، کلا بر مصرف سوخت و آلاینده‌های متصاعد اثر می‌گذارند به طوری که در خودروهای جدید جمع اصلاحات فنی تا ۵۰٪ موجب کاهش مصرف و آلاینده‌ها می‌شود. بهبود مستلزم تحقیق و توسعه است و زمانی توجیه اقتصادی پیدا خواهد کرد که سوخت ارزش واقعی خود را داشته باشد، در غیر اینصورت با سوخت تقریبا مجانی هیچ کس انگیزه ابتیاع و بکارگیری خودروهای جدید با مصرف کمتر را نخواهد داشت.
سهم مصرف بی قواره سوخت خودروهای فرسوده در آلودگی هوا
میر سلیم با تاکید بر اینکه بیش از سه میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که عمرشان به بیش از ۲۰ سال می‌رسد و باید اسقاط شوند، یادآور شد: هر کدام از خودروها فرسوده به اندازه صد خودروی نو آلودگی تولید می‌کند و این فاجعه‌ای است که کمتر بدان توجه می شود. خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده و خارج از رده که سهم اصلی را در تولید آلاینده‌ها و مصرف بی‌قواره سوخت دارند باید با اولویت و سرعت اسقاط شوند؛ به صاحبان آنها نیز باید تسهیلات داده شود تا وسیله نو ابتیاع کنند؛ این اقدام به نفع جامعه و اقتصاد کلان کشور است و صنعت خودروسازی را نیز رشد خواهد داد.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم در خصوص سهم تأسیسات ثابت مانند کارخانه‌ها و بنگاه‌ها و ادارات و منازل، بر آلودگی هوا، گفت: با توجه به گستردگی مقدار سوخت مصرفی آنها اثرگذارند، اصلاح و تنظیم مناسب موتورخانه‌ها و کوره‌های فنی و صنعتی بر مقدار مصرف سوخت و آلایندگی اثر می‌گذارد و اثر آن کمتر از وسائل متحرک نیست. بهینه نبودن مصرف سوخت در ساختمان‌ها و اتلاف انرژی از در، پنجره، دیوار ،کف و سقف اثر مستقیم و چشمگیری بر مصرف سوخت و آلایندگی هوا دارد. مثلا در منازل ، اغلب تمام فضای مسکونی بدون آن که نیاز واقعی به آن باشد، گرم نگه‌داشته می‌شود و این یعنی به طور متوسط دو برابر کردن مصرف و آلاینده‌ها! اگر می‌خواهیم اصلاحی صورت گیرد همگی باید دست به دست هم دهیم تا از شر این بلیه خلاص شویم.
دو نسیم حلال مشکل آلودگی پایتخت شد
آقامیرسلیم درباره اثر جریان هوا و شهرسازی در میزان افزایش آلودگی هوا، گفت : اصل بر این است که به روش درست مانع تولید و تمرکز آلاینده‌ها بشویم، این به مفهوم رفع آلودگی است؛ اما دفع آلاینده‌ها نیز در کاهش خسارات سهم اساسی دارد؛ راه دفع آلاینده‌ها در استفاده از جریان هوا است. مثلا در تهران باد غالب در حدود یازده روز در سال وجود دارد که کمک مؤثری به برطرف کردن آلاینده‌ها می‌کند؛ در بقیه ایام سال دو نسیم طبیعی در اقلیم تهران وجود دارد یکی جریان غرب به شرق و دیگری جریان کوهپایه به دشت که می توانند با هم ترکیب شوند و کمک خوبی برای دفع آلاینده‌ها و تنفس هوا در تهران باشند.
دشت تهران به لحاظ به لحاظ آب و هوا با مشکلاتی روبرو است
وی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه شهرسازی غلط و ساخت و ساز بلندمرتبه‌ها در کوهپایه البرز و نیز در منطقه ۲۲ مانند سدی مانع این جریان طبیعی می شود و چاره آن جلوگیری قاطع از ادامه چنان بلندمرتبه سازی‌ها است علاوه بر آن که می‌دانیم دشت تهران، نه فقط از نظر جریان هوا بلکه به لحاظ تأمین آب نیز، ظرفیت بیش از ۵میلیون نفر جمعیت را ندارد و بنابراین افزایش تراکم در تهران کلا مردود است و شهرداری ، شورای شهر که هر دو اعتقاد به آسایش مردم دارند و تکلیفشان همین است، نباید این داده‌های مهم علمی را نادیده بگیرند یا برای کسب درآمد ناشی از تراکم فروشی، دست به تکذیب بزنند یا خود را به تغافل زنند.
وی با اشاره به خسارت‌های ناشی از آلودگی هوا، اظهار داشت: این موضوع دارای جنبه‌های پزشکی و فنی،مهندسی و اجتماعی و اقتصادی است و در مقالات متعدد و مختلف بدان هشدار داده شده است، آثار حاد بر سلامتی انسان، اثرات مزمن بر کیفیت زندگی، تخریب محیط زیست حیوانات و گیاهان، تخریب تأسیسات، آثار گلخانه‌ای و اقلیمی تنها بخشی از اثرات منفی آلودگی هوا است.
نماینده مردم تهران در مورد راه کارهای خروج از مشکل آلودگی؛ یادآور شد: راه حل‌ها را نمی‌خواهیم اختراع کنیم، تجربه ذی‌قیمتی در دنیا کسب شده که گاهی متأثر از مرگ و میرهای چند هزار نفره بر اثر آلودگی شدید هوا بوده است و متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه باید سراغ این راه کارهای جزئی و کلی رفت که اولویت هر کدام از آنها در چارچوب برنامه اقدام ۵ تا ۱۰ ساله مشخص می‌شود؛ به فرض مثال سهمیه بندی سوخت اقدام فوری و ضروری، بهینه سازی مصرف طی زمان میان مدت، ترابری عمومی اقدام فوری و میان مدت به ویژه راه‌آهنی، خودرو دو نیرو و برقی اقدام میان مدت، تنظیم کوره و موتورخانه اقدام فوری و ضروری،اصلاح عبور و مرور و منطقه بندی اقدام فوری، اصلاح شهرسازی و ساختمان‌سازی اقدام فوری و میان‌مدت از جمله راهکارهای برون رفت از معضل آلودگی هوا است.
